شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر پایداری مالی لیگ برتر فوتبال ایران

چکیده

هدف این پژوهش شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر پایداری مالی لیگ برتر فوتبال ایران با استفاده از رویکرد ترکیبی کیفی–کمی بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش اکتشافی متوالی انجام شد. در مرحله کیفی، با مرور نظام‌مند منابع علمی داخلی و خارجی و تحلیل مضمون با استفاده از نرم‌افزار Nvivo نسخه ۱۴، مضامین اصلی مرتبط با پایداری مالی شناسایی شدند. در مرحله کمی، بر اساس یافته‌های مرحله نخست، پرسش‌نامه‌ای طراحی و بین ۲۰ نفر از خبرگان حوزه مدیریت مالی ورزشی در شهر تهران توزیع شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۶ و آزمون فریدمن تحلیل گردید تا رتبه‌بندی نهایی عوامل تعیین شود. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که شش دسته عامل اصلی بر پایداری مالی لیگ برتر فوتبال ایران تأثیر دارند: مدیریت مالی و بودجه‌ای، ساختار مدیریتی و حکمرانی، بازاریابی ورزشی و برندینگ، نظام حقوقی و شفافیت قراردادها، حمایت‌های نهادی و دولتی، و منابع انسانی و سرمایه اجتماعی. بر اساس آزمون فریدمن، عامل مدیریت مالی و بودجه‌ای با میانگین رتبه ۵.۷۸ در رتبه اول قرار گرفت و پس از آن ساختار مدیریتی و بازاریابی ورزشی به‌ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شفافیت مالی، تنوع منابع درآمدی، و استقلال مدیریتی مهم‌ترین پیش‌نیازهای پایداری مالی در لیگ فوتبال ایران هستند. همچنین، توسعه بازاریابی دیجیتال، تدوین چارچوب‌های حقوقی شفاف، و سرمایه‌گذاری در آموزش منابع انسانی از عوامل تقویت‌کننده پایداری اقتصادی باشگاه‌ها محسوب می‌شوند. اجرای سیاست‌های مالی نوین و اصلاح ساختار حکمرانی می‌تواند مسیر توسعه پایدار فوتبال حرفه‌ای ایران را هموار سازد.