پذیرش فناوری بلاک‌چین در زمینه حسابداری با بررسی عوامل مؤثر بر تصمیم سازمان برای پذیرش این فناوری
کلمات کلیدی:
پذيرش بلاک چین, حسابداری سازمان, تأثیرات اجتماعی, فناوری اطلاعاتچکیده
هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل فردی، سازمانی، فناورانه و اجتماعی مؤثر بر تصمیم سازمان‌ها برای پذیرش فناوری بلاک‌چین در حوزه حسابداری است. این مطالعه با رویکرد ترکیبی انجام شد. در بخش کیفی، داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 5 خبره در حوزه مدیریت مالی و فناوری اطلاعات گردآوری و با روش تحلیل مضمون در NVivo کدگذاری و تحلیل شدند. در بخش کمی، داده‌ها از 384 نفر از مدیران، کارشناسان مالی و حسابداران شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران گردآوری و با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS تحلیل شد. روایی و پایایی ابزار با شاخص‌های KMO، آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرا و واگرا تأیید شد. یافته‌های بخش کیفی نشان داد چهار مضمون اصلی شامل بی‌اعتمادی نهادی، تأثیر ابزارهای نوین حکمرانی، ارتقای سرمایه اجتماعی و بازسازی اعتماد از طریق شفاف‌سازی بر پذیرش بلاک‌چین تأثیرگذارند. در بخش کمی، نتایج مدل ساختاری نشان داد متغیرهای «درک سهولت» (β=0.948؛ t=93.533)، «درک سودمندی» (β=0.448؛ t=4.835)، «نگرش کاربر» (β=0.619؛ t=5.990)، «خودکارآمدی مدیران» (β=0.676؛ t=7.599) و «جهت‌گیری استراتژیک بنگاه» (β=0.812؛ t=20.764) تأثیر مثبت و معناداری بر تمایل و در نهایت کاربری بلاک‌چین دارند. شاخص GOF برابر 0.567 نشان داد که مدل از برازش قوی برخوردار است. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که پذیرش بلاک‌چین در حسابداری مستلزم توجه هم‌زمان به عوامل فنی، سازمانی، فردی و فرهنگی است. درک سودمندی و سهولت استفاده، همراه با حمایت مدیریتی، فرهنگ سازمانی مثبت و تقویت سرمایه انسانی می‌تواند مسیر به‌کارگیری موفق این فناوری را هموار کند و به ارتقای شفافیت، امنیت و کارایی فرآیندهای حسابداری کمک نماید.
دانلودها
مراجع
Agyekum, K., Hinson, R. E., & Dube, L. (2022). The role of blockchain in enhancing financial processes: A study of the accounting profession. Accounting and Finance Research, 11(2), 1-12.
Al-e Yasin, S. S., & Pourzamani, Z. (2022). Developing a Model for Blockchain Technology Adoption in the Context of Management Accounting Concepts. Financial Economics (Financial Economics and Development), 16(4), 69-102.
Alharbi, M., Khan, A., & Alqahtani, A. (2023). Factors influencing the adoption of blockchain technology in accounting: An empirical analysis. International Journal of Accounting Information Systems, 47, 100-115.
Ayhan Mohammad Al, S., & Mohammad Salim, E. (2023). The impact of digital transformation towards blockchain technology application in banks to improve accounting information quality and corporate governance effectiveness. Cogent Economics & Finance, 11(1), 201-213. https://doi.org/10.1080/23322039.2022.2161773
Eftekhari Sinjani, S. S., Roustaa, A., & Naami, A. (2021). Investigating the Impact of Effective Factors on the Adoption of Financial Technology by Bank Customers (Case Study: Pasargad Bank). Investment Knowledge, 10(38), 135-153.
Hongdan, H., Radha, K. S., Robin, J., Chima, M., & David, B. (2022). Accounting and auditing with blockchain technology and artificial Intelligence: A literature review. International Journal of Accounting Information Systems, 48, 100598. https://doi.org/10.1016/j.accinf.2022.100598
Hosseini, M. (2023). The Impact of Blockchain on Transparency and Accuracy in Financial Reports. Iranian Journal of Accounting Research, 12(2), 45-60.
Hsu, P. F., & Chang, C. Y. (2021). Understanding the adoption of blockchain technology in accounting: A review and future research agenda. Journal of Accounting Literature, 44, 29-58.
Jayasuriya, D. D., & Alexandra, S. (2022). From the abacus to enterprise resource planning: is blockchain the next big accounting tool? Accounting, Auditing & Accountability Journal, 36(1), 24-62. https://doi.org/10.1108/AAAJ-08-2020-4718
Khan, A., Khan, M. A., & Khan, M. I. (2023). The impact of blockchain technology on supply chain transparency: Evidence from the accounting industry. Journal of Business Research, 149, 123-136.
Mohammadi, A. (2024). Factors Influencing Blockchain Adoption in the Accounting Industry. Journal of Management and Accounting, 8(1), 15-30.
Morkunas, V. J., & Zubek, S. (2022). Blockchain adoption in accounting: a systematic literature review and future research agenda. Journal of Business Research, 139, 275-291.
Nikfar, H. (2024). Global Experiences in Blockchain Adoption in Accounting. International Journal of Accounting and Finance, 11(2), 100-115.
Pilehvari Salmasi, N., Kasraei, A. H., & Jihouni, M. (2021). A Study of the Challenges of Adopting Blockchain Technology in a Sustainable Supply Chain in the Automotive Industry Using a Hybrid Fuzzy DEMATEL and Structural Equation Modeling Method. Quantitative studies in management(44), 139-158.
Rahimi, A., Akhavan, P., Filsoufian, M., & Darabi, A. (2022). Investigating the Impact of Blockchain Technology Adoption on Collaborative Interactions and Performance Improvement in the Supply Chain. Industrial Management Perspective, 12(1), 109-134. https://doi.org/10.52547/jimp.12.1.109
Rezaei, S. (2024). Challenges and Opportunities for Blockchain Adoption in Accounting. Quarterly Journal of Financial Management, 10(1), 25-40.
Salimi, R. (2023). The Impact of Blockchain on Transparency and Fraud Reduction in Financial Reports. Quarterly Journal of Accounting and Financial Research, 9(3), 75-90.
Singh, R., & Kumar, K. (2024). Counterfeit Medicine Detection Using Blockchain Technology. 76-91. https://doi.org/10.4018/979-8-3693-2359-5.ch006
Testi, N., Marconi, R., & Pasher, E. (2025). Exploring the Potential of Blockchain Technology for Citizen Engagement in Smart Governance. Open Research Europe, 3(183), 183. https://doi.org/10.12688/openreseurope.16153.4
Wang, Y., & Wang, Y. (2021). The role of management in the adoption of blockchain technology in accounting. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 18(1), 1-15.
Yadav, K. K. (2024). Integrating Blockchain Technology in Pharmaceutical Supply Chains. Cana, 32(2s), 147-156. https://doi.org/10.52783/cana.v32.2260
Zhuang, Z., & Tan, M. (2021). The global adoption of blockchain technology in accounting: A systematic review. Accounting & Finance, 61(1), 1-20.
Zhuang, Z., & Tan, M. (2022). The global adoption of blockchain technology in accounting: A systematic review. Accounting & Finance, 61(1), 1-20.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Hossein Mijani (Author); Abbas Sheybani Tzrji (Corresponding author); Mohammad Reza Khezrepoor (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
